Cytat:

Czy to nie czas na samorząd ?
W dniu 14-15 stycznia b. r Stowarzyszenie Geodetów Polskich zaprosiło do dyskusji nad projektem ustawy dotyczącym zmian w nadawaniu uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji (bo kartografii raczej nie), członków Komisji Kwalifikacyjnej ds. nadawania uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii.

Zaproponowano nadawanie uprawnień w dwóch zakresach:
- pomiary katastralne (połączenie kategorii 1 i częściowo 2)
- pomiary inżynieryjno-gospodarcze (częściowo 2, 3-4)

Jak pisaliśmy w numerze 11 z 16 listopada 2010 r. o nadanie uprawnień będą mogłyby się ubiegać osoby z tytułem magistra inżyniera w dziedzinie geodezji i kartografii, które w okresie 3-5 lat od ukończenia studiów udokumentowałyby wykonanie odpowiedniej liczby prac geodezyjnych i zdały egzamin państwowy.

Z projektu przygotowanego przez GUGiK wynika, że motywacją do w/w zmian jest unijna polityka ograniczania reglamentacji dostępu do zawodów regulowanych jak i poprawienie jakości prac geodezyjnych. Mamy więc do czynienia z jakąś aberracją, tłumaczeniem sprzecznym z logiką, wskazującym że poprzez ograniczenie dostępu do zawodu (pozbawienie techników i inżynierów geodezji możliwości uzyskania uprawnień zawodowych) jednocześnie ograniczymy reglamentację tegoż dostępu - czyli zwiększamy dostęp. W wielu krajach Unii Europejskiej geodeta od dawna jest wolnym zawodem. Jego wykonywanie wymaga więc wykształcenia akademickiego oraz przynajmniej dwóch lat praktyki zawodowej i złożenia egzaminu. Uprawnienia dotyczą tylko wykonywania opracowań dla celów prawnych (katastralnych). Wszelkie inne pomiary i opracowania traktowane są jako czynności techniczne i można je wykonywać bez posiadania uprawnień czy nawet wykształcenia.

Czy otwarty zawód i otwarty dostęp do uprawnień i poprzez to zwiększenie konkurencji na rynku może zaburzyć czyjeś interesy? Niewątpliwie tak. O tym właśnie świadczy niechęć do "masowej produkcji geodetów" podkreślana przez Głównego Geodetę Kraju Jolantę Orlińską. Według niej "licencjonowany geodeta powinien być człowiekiem o szerokiej wiedzy i umiejącym poruszać się w nowoczesnych technologiach". Ja też się pod tym podpisuję, ale może zamiast ograniczać dostęp do zawodu lepszym wyjściem będą obowiązkowe szkolenia, może jakiś system zdobywania punktów w ramach doskonalenia zawodowego na wzór samorządów skupiających wolne zawody - chociażby radców prawnych.

Dlaczego nadal nie mamy samorządu ?
W artykule Bogdana Grzechnika o potrzebie samorządów, na pytanie dlaczego nie mamy samorządu pojawiła się taka odpowiedź "Dla mnie i dla mojego pokolenia geodetów samorząd zawodowy jest zupełnie zbędny. Za chwilę idziemy na emeryturę, mamy uprawnienia, od czasu do czasu złapiemy jakąś niewielką robótkę, nie musimy należeć do żadnej organizacji, no może do takiej, w której nie trzeba płacić dużych składek, nikt nas nie będzie kontrolował, nie musimy doskonalić swojej wiedzy, spokojnie dotrwamy do końca naszych dni. A po nas niech się dzieje co chce."
Może jest to właściwy moment na samorząd, a może ostatni gwizdek!

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej mówi:
Art. 17
1. W drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.
2. W drodze ustawy można tworzyć również inne rodzaje samorządu. Samorządy te nie mogą naruszać wolności wykonywania zawodu ani ograniczać wolności podejmowania działalności gospodarczej.

W Prawie geodezyjnym i kartograficznym zapisane jest:
Art. 7. 1. Do zadań Służby Geodezyjnej i Kartograficznej należy w szczególności:
8) nadawanie, do czasu utworzenia odpowiednich samorządów zawodowych, uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii, prowadzenie rejestru osób uprawnionych oraz współpraca z tymi samorządami zawodowymi;

Kwestia powołania samorządu zawodowego trawi geodetów od 1998 r odkąd po raz pierwszy pojawiła się na XXXIII Zjazdu Delegatów SGP w Lublinie. I do tej pory trwa dyskusja czy samorząd jest potrzebny! Myślę, że wody w Wiśle już sporo upłynęło i czas w końcu coś z tym zrobić.

W Polsce swoje samorządy zawodowe mają takie zawody zaufania publicznego jak adwokaci, aptekarze, architekci biegli rewidenci, doradcy podatkowi, diagności laboratoryjni, inżynierowie budownictwa, komornicy, zawodowi kuratorzy sądowi, lekarze i lekarze dentyści, lekarze weterynarii, nauczyciele, notariusze, pielęgniarki i położne, prokuratorzy, psychologowie, radcowie prawni, referendarze sądowi, rzecznicy patentowi, sędziowie, syndycy licencjonowani, urbaniści.
Jak widać lista ta jest długa, sposób funkcjonowania samorządów zawodowych sprawdzony, a więc dla geodetów także powinno być w niej miejsce.

Do podstawowych zadań samorządu zawodowego należy:
 - reprezentowanie i ochrona interesów zawodowych swoich członków;
- sprawowanie nadzoru nad wykonywaniem zawodu;
- prowadzenie doskonalenia kwalifikacji zawodowych członków;
- prowadzenie postępowania kwalifikacyjnego na uprawnienia zawodowe;
- nadawanie i pozbawianie uprawnień zawodowych;
- ustalanie zasad etyki zawodowej i nadzór nad jej przestrzeganiem;
- prowadzenie rejestru osób posiadających prawo wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii;
- opracowywanie i wydawanie standardów (norm) wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych, nie zastrzeżonych do kompetencji centralnego organu w sprawach geodezji i kartografii;
- współpraca przy opracowywaniu programów kształcenia geodetów i kartografów;
- prowadzenie postępowań w zakresie odpowiedzialności zawodowej i dyscyplinarnej członków samorządu;
- prowadzenie działalności gospodarczej, z wyjątkiem prac geodezyjnych i kartograficznych (szkolenia, doskonalenie zawodowe itp.);
- opiniowanie aktów prawnych dotyczących geodezji i kartografii oraz innych związanych z tą dziedziną,

Zaletą samorządów zawodowych niewątpliwie jest większe zdyscyplinowanie ich członków (zagrożenie utraty uprawnień za naruszenia dyscyplinarne jest dość skuteczną sankcją). Tak więc geodeci po utworzeniu samorządu zawodowego mogliby być poddani kontroli sądów dyscyplinarnych.
Ponadto, do samorządów należy piecza nad rejestracją osób wykonujących zawód, nad przestrzeganiem obowiązków zawodowych (etyki zawodowej, obowiązku szkolenia, obowiązku ubezpieczenia itp.), działalność socjalna na rzecz członków. W tym celu tworzą tzw. prawo korporacyjne albo wewnątrzkorporacyjne. Ponadto, członkowie samorządów zawodowych z reguły są grupowo ubezpieczani od odpowiedzialności cywilnej (OC) co chroni ich przed ryzykiem wypłaty dużych sum odszkodowań dla osób, pokrzywdzonych wskutek działania danego członka zawodu regulowanego.

Rzeczą nie do przecenienia jest zobligowanie członków samorządu do doskonalenia zawodowego. W zamian za składki na rzecz samorządu - jego organy częstokroć ( ma to miejsce m.in. w samorządzie zawodowym radców prawnych) prowadzą nieodpłatne szkolenia dla swoich członków, wymagają aktywności i dążą do zapewnienia najwyższej jakości usług świadczonych ich klientom.

Samorząd zawodowy sprawuje pieczę nad należytym wykonywaniem zawodu - przez co miałby wpływ na przeprowadzanie egzaminów umożliwiających wykonywanie zawodu. W takim wypadku zmniejszyłaby się rola GUGiK i SGP w tym procesie. Może właśnie dlatego samorząd nadal nie powstał?
SGP nie może się nim stać. Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem w celach niezarobkowych. Natomiast przynależność do samorządu zawodowego jest obowiązkowa dla jego członków.

Samorząd mógłby rozwiązać problem z którym boryka się GUGiK - czego przykładem jest omawiany projekt zmiany ustawy. Mianowicie spowoduje wzrost poczucia odpowiedzialności wśród członków, co z kolei pozytywnie wpłynie na jakość opracowań.
Powstanie samorządu i przekazanie jemu władzy oczywiście też niesie za sobą pewne ryzyko. Bo jakby nie było, ale jest to nadaniem grupie przywileju. Z drugiej strony przywilej ten ma być wykorzystywany w obronie interesu publicznego.

Zastanówmy się czy oby zbyt dużo nie tracimy będąc pozbawieni tego samorządu.

Patrycja Krajczyńska

Cytat:

Motto z ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne:
"Art. 7. 1. Do zadań Służby Geodezyjnej i Kartograficznej należy w szczególności:
8) nadawanie, do czasu utworzenia odpowiednich samorządów zawodowych, uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii, prowadzenie rejestru osób uprawnionych oraz współpraca z tymi samorządami zawodowymi;"