Konstytucja RP
Art. 32.
1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

oraz
"Gdy urzędnik przekracza swoje uprawnienia
Coraz częściej otrzymujemy skargi na urzędników, którzy w ocenie naszych Członków i Czytelników, dokonują przestępstwa „nadużycia władzy”, którą sprawują. Postanowiliśmy zająć się tym bardzo trudnym tematem. Jednie co możemy, to zamieścić kilka informacji, które mogą
wesprzeć wszystkich tych, którzy chcą dochodzić swoich słusznych praw.
Osoby pełniące funkcje publiczne często zapominają, że uprawnienia i przywileje, jakie dają im przepisy prawa, nieodłącznie wiążą się przede wszystkim z obowiązkami. Paragrafem, który pomaga w likwidacji licznych patologii życia publicznego, jest m.in. przepis art. 231, paragraf 1 ustawy Kodeks karny (k.k.). Przestępstwo określone w art. 231 kodeksu karnego najczęściej określane jest jako „nadużycie władzy”. Jeszcze na gruncie kodeksu karnego z 1969 roku, określono je jako „nadużycie służbowe”. Zaznaczyć przy tym należy, iż instytucja ta mimo istnienia już od międzywojnia uległa stosunkowo niewielkim zmianom. Powoduje to, iż odnośnie takich czynów zachowuje aktualność orzecznictwo sądów, jak dorobek nauki prawa dotyczący kodeksów karnych z 1932 i 1969 roku.
Poseł, radny i sędzia Przepis art. 231 par. 1 k.k. stanowi, że funkcjonariusz publiczny, który przekracza swoje uprawnienia lub nie dopełnia obowiązków, a w konsekwencji działa na szkodę interesu
publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności.
Sprawcą czynu zabronionego może być tylko i wyłącznie funkcjonariusz publiczny. Definicję kto jest funkcjonariuszem publicznym zawiera art. 115 par. 13 k.k. Między innymi są nim: poseł, radny czy sędzia.
Co to jest nadużycie władzy Nadużycie władzy polega na przekroczeniu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązków i działaniu przez to na szkodę interesu publicznego lub prywatnego. Uprawnienia i obowiązki funkcjonariuszy publicznych, wymienionych w art.115 par.13 k.k.
mogą wynikać w szczególności z aktów prawnych, przepisów służbowych, regulaminów, instrukcji, a także umów o pracę. Część doktryny prawnej twierdzi także, iż pewne obowiązki mogą wynikać z samej istoty urzędowania. Na tym stanowisku stoi także orzecznictwo Sądu
Najwyższego wydane na podstawie ustawy Kodeks karny z 1932 roku (np. wyrok SN z 10,10.1946 r., sygn. akt K 1292/46, (DPP 1947, nr 11).
Przekroczenie uprawnień przez funkcjonariusza publicznego ma dwie formy:
Gdy funkcjonariusz dokonuje czynności, która nie mieści się w zakresie jego uprawnień, ale pozostaje w związku z zakresem jego służbowej działalności (np. wydaje pozwolenia na broń osobie, która nie spełnia przesłanek wymaganych przez ustawę o broni i amunicji - osoba
karana sądownie) lub - Gdy niedopełnienia obowiązków, co zazwyczaj polega na zaniechaniu działań z jego strony. To zaś może przybrać formę całkowitego niewykonania ciążącego na funkcjonariuszu
obowiązku lub nienależytego jego wykonania. Może też polegać na pozytywnym działaniu, jeżeli obowiązek wymagał powstrzymania się od określonych działań. Tylko z winy umyślnej Znamię czynnościowe „działanie na szkodę interesu publicznego lub prywatnego” jest
znamieniem bardzo ocennym. Działanie takie musi jednak stwarzać zagrożenie dla dobra chronionego w strefie publicznej lub prywatnej.
Ustalenie sposobu działania na szkodę musi wynikać z porównania zachowania funkcjonariusza publicznego z treścią i zakresem ciążących na nim obowiązków. Istotnym jest ustalenie związku przyczynowego między przekroczeniem uprawnień lub ich niedopełnieniem, a grożącą dobru chronionemu szkodą. SN uznał w postanowieniu z 25.0203
r., iż … „samo przekroczenie przez funkcjonariusza publicznego (dawniej urzędnika) swoich uprawnień lub niedopełnienie ciążących na nim obowiązków służbowych nie stanowi przestępstwa stypizowanego w art. 231 par. 1 k.k.”… Przestępstwo nadużycia władzy może być popełnione tylko z winy umyślnej. Dla jego bytu konieczne jest także działanie na szkodę interesu publicznego lub prywatnego. Przestępstwo to musi być zawinione umyślnie, co oznacza, że funkcjonariusz publiczny musi obejmować swoim zamiarem (bezpośrednim lub ewentualnym) zarówno przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków (w wyniku działania lub zaniechania), jak i „działanie” na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, charakteryzujące to przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków” (WK 3/03, OSNKW 2003/5-6/53). Stopień szkodliwości
Należy także pamiętać, iż nie każde przekroczenie uprawnień wypełnia znamiona czynu określonego w tym przepisie. SN już w 1971 roku stwierdził, że … „kryterium rozgraniczającym odpowiedzialność karną od dyscyplinarnej jest stopień społecznego niebezpieczeństwa czynu (w k.k. z 1997 roku to stopień społecznej szkodliwości czynu - przypis red.), na który składa się zarówno strona podmiotowa, jak i przedmiotowa (IV
KR 213/70, OSPiKA 1971, nr 1, poz. 242)”… A więc analizując daną sprawę, należy uwzględnić różne jej aspekty: zamiar sprawcy,
pobudki, stopień społecznej szkodliwości i tp.Kiedy dochodzi do nadużycia władzy? Aby móc stwierdzić, czy dany funkcjonariusz publiczny przekroczył swoje uprawnienia lub nie dopełnił swoich obowiązków, musimy ustalić w szczególności:
1.konkretną normę prawną, z której wynikają te uprawnienia bądź obowiązki,
2. ich adresata (w tym przypadku funkcjonariusza publicznego),
3. treść określonego zakazu lub nakazu,
4. wskazać na to zachowanie sprawcy, które bezpośrednio odnosiło się do określonego
zakazu lub nakazu oraz ustalić, czy było sprzeczne z tym zakazem lub nakazem. W razie spełnienia powyższych warunków można uznać, iż zostały spełnione wszystkie znamiona czynu określonego w art. 231 k.k.
Z orzecznictwa sądów w tym zakresie Sąd Apelacyjny w Krakowie, w swoim orzeczeniu wskazał m.in., iż …„przypisanie funkcjonariuszowi publicznemu odpowiedzialności za niedopełnienie obowiązków wymaga ustalenia wpierw treści i źródła obowiązków funkcjonariusza, a następnie
oceny, czy zarzucone zachowanie naruszyło któryś z tych nakazów. Nawet posiłkowe odwołanie się do wzorca „dobrego gospodarza”, rzetelnego urzędnika (...), wymaga wykazania, że funkcjonariusz publiczny nie podjął działań zapobiegających zagrożeniu dobra publicznego
lub jednostkowego, choć wiedział, że zagrożenie istnieje… (orzeczenie SA w Krakowie z 09.02.2000 r., II Aka 252/99, KZS 2000/4/04).
Tak więc widać, że postawienie zarzutu funkcjonariuszowi publicznemu nie jest sprawą ani prostą, ani łatwą, co wcale nie oznacza, że nie powinniśmy inicjować zawsze takowe działania, gdy jesteśmy przeświadczeni, że przestępstwa opisanego w art. 231 k.k.
funkcjonariusz publiczny się dopuścił. Tego wymaga nasza postawa obywatelska oraz troska o właściwe funkcjonowanie demokratycznego państwa prawa,urzeczywistniejającego zasady sprawiedliwości społecznej, jakim jest zgodnie z art. 2Konstytucji - Rzeczpospolita Polska."

A w naszej działalności możemy i powinniśmy zwrócić uwagę na jakże częste przekraczanie kompetencji przez weryfikatorów.