Cytat:

My geodeci, funkcjonujemy w realiach społecznych, w ramach zasad które określają wieloletnia tradycja, przepisy prawa i nasze wewnętrzne przekonania wynikającej z wiedzy i doświadczenia nabywanego w miarę upływu czasu. Naturalnym jest, bezkrytyczne przyjmowanie norm uznawanych przez większość społeczności za prawidłowe i obowiązujące. Pojawiające się sygnały nieprawidłowości czy patologii w działaniu systemu traktowane są raczej jako skutek odejścia od norm, niż jako dowód na wady tkwiące w systemie. Czasem jednak skala negatywnych sygnałów budzi głębszą refleksje nad słusznością podstawowych zasad funkcjonowania branży.
Polskie Towarzystwo Geodezyjne od dawna wskazuje na wady systemowe w organizacji geodezji w Polsce, wynikające z przyjęcia w ustawie prawo geodezyjne i kartograficzne, rozwiązań przewidzianych na etapie tworzenia ustawy, dla państwa o ustroju społeczno-gospodarczym, zasadniczo różniącym się od obecnego. Ustawa była tworzona dla państwa socjalistycznego w którym istniał ścisły związek, formalny i praktyczny, pomiędzy państwową administracją i państwową gospodarką. Nie było zróżnicowania pomiędzy administracją państwową a samorządową różnych szczebli, a przedsiębiorstwa produkcyjne i własność środków produkcji była wyłącznie państwowa. Rozwiązania przyjęte przez ustawę, słuszne dla systemu społeczno-gospodarczego w poprzednim okresie, powodują wiele patologii i niezgodności z zasadami obecnego państwa.

Jednym z takich rozwiązań, których patologia powoduje niewydolność całej branży, jest sposób przejmowania na własność Skarbu Państwa opracowań wykonywanych przez prywatnych przedsiębiorców z branży geodezyjnej. Codziennie, na terenie całego kraju, tysiące geodetów dostarcza do ośrodków dokumentacji państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, olbrzymie ilości informacji geodezyjnej, pozyskanej kosztem poniesionych nakładów i pracy własnej. Zgodnie z treścią ustawy dostarcza je według zasad narzuconych przez państwowy zasób, za darmo i bezwarunkowo. Państwo Polskie przejmuje prawo własności do wartości wytworzonej przez geodetę w każdym elemencie służącym wykonaniu pracy geodezyjnej i kartograficznej. Robi to zgodnie i na podstawie ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne. To musi budzić wątpliwości.

Taka praktyka nie jest spotykana w żadnej innej branży poza geodezją. Twórców projektów budowlanych i architektonicznych chroni prawo autorskie, twórców baz danych, jakże zbliżonych obecnie formą do opracowań geodezyjnych, chroni ustawa o ochronie baz danych. Nawet geolodzy, uzyskujące strategiczne dla kraju informację o położeniu cennych złóż minerałów, mają wyłączne prawo do korzystania z informacji którą pozyskali i uzyskiwania dochodów z jej posiadania. Prawo chroni twórców wartości niematerialnych w różny sposób. Wszystkich poza geodetami. Wywłaszcza się nas z efektów działalności bez odszkodowania. Mamy możliwość jednorazowo uzyskać korzyść z wykonanej pracy, sprzedając wykonane opracowanie zleceniodawcy i tracimy bezpowrotnie prawo do niego.

Ten stan rzeczy spowodował sprzeciw jednego z wykonawców geodezyjnych który zwrócił się do Rzecznika Praw Obywatelskich o zbadanie zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej art. 12 ustawy z dnia 17 maja 1989 roku „Prawo geodezyjne i kartograficzne” [Dz. U. 1989 nr 30 poz. 163]. Artykuł ten nakazuje przekazanie wykonawcy prac geodezyjnych i kartograficznych wyników prac do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, i tym samym jest źródłem krytykowanego rozwiązania systemowego. Rzecznik podjął działania w niniejszej sprawie i w ramach szeroko prowadzonej analizy problemu zwrócił się do Polskiego Towarzystwa Geodezyjnego z prośbą o informację, czy kwestia ta była przedmiotem działań Towarzystwa oraz z prośbą o udostępnienie materiałów którymi dysponuje Towarzystwo w tym zakresie.
Zarząd PTG pozytywnie odpowiedział na prośbę Pani Rzecznik i zdecydował o przesłaniu kopii korespondencji do Głównego Geodety Kraju, zawierającej między innymi treści dotyczące analizowanego zagadnienia.

W rezultacie dyskusji dotyczącej działań Rzecznika i udziału PTG w przedmiotowej sprawie, Zarząd zdecydował o przyłączeniu się do wniosku stanowiącego przyczynę wszczęcia postępowania. Przeprowadzono dodatkową, szczegółową analizę technologii geodezyjnej w kontekście jej aspektów prawnych. W oparci o tą analizę sformułowano zastrzeżenia jakie ma Towarzystwo do istniejących rozwiązań prawnych. Powstało uzasadnienie które dołączono do wniosku Polskiego Towarzystwa Geodezyjnego popierającego postępowanie Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie zbadania zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, art. 12 omawianej ustawy.

Cytat:

Motto z ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne:
"Art. 7. 1. Do zadań Służby Geodezyjnej i Kartograficznej należy w szczególności:
8) nadawanie, do czasu utworzenia odpowiednich samorządów zawodowych, uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii, prowadzenie rejestru osób uprawnionych oraz współpraca z tymi samorządami zawodowymi;"